Nýr Landspítali: Aukin þjónustuþörf kallará betri og sérhæfðari spítalaþjónustu
Í umræðunni um húsnæðismál Landspítala ættu þarfir sjúklinga að vera höfuðatriðið.
Stórfelldar breytingar verða á aldurssamsetningu þjóðarinnar á næstu árum. Stórir árgangar eftirstríðsáranna eru nú að hluta til komnir á sjötugsaldur, en sextugir og eldri eru þeir sem langmest þurfa á þjónustu sjúkrahúsa að halda. Árið 2025 mun sjötugum og eldri hafa fjölgað um 40% frá því sem nú er og árið 2030 um 60%. Engin leið er að mæta þessari auknu þjónustuþörf án stórfelldra úrbóta í húsnæðismálum þeirra spítala sem helst munu sinna þessu verkefni, Landspítala og FSA.
Aukin sérhæfing og teymisvinna – tími einyrkjahugsunar liðinn
Þjónusta sjúkrahúsa í öllum þróuðum löndum, þar með talið á Íslandi, þróast ört í þá átt að hún þjappast saman í stærri einingar. Framfarir í meðferð sjúkdóma eru á sama tíma mjög örar. Samnefnari þessa er aukin sérhæfing, sem þýðir að heilbrigðisstarfsmenn dýpka þekkingu sína en á sama tíma þrengist þekkingarsvið hvers og eins. Til þess að háskólasjúkrahúsið geti fengist við allt það sem að höndum ber þarf þar að fjölga í áhöfninni svo þekkingarbreiddin sé tryggð. Víðast hvar er brugðist við þessu með því að sameina sjúkrahús. Tími einyrkjahugsunar í sjúkrahúsþjónustu er liðinn en nútíma þjónusta einkennist sífellt meir af teymisvinnu.
Núverandi húsnæði vart boðlegt sjúklingum
Allir sem til þekkja viðurkenna þörf á stórfelldum úrbótum í húsnæðismálum Landspítala og það er ekki ásættanlegt - hvorki faglega né fjárhagslega - að bíða betri tíma með uppbyggingu spítalans eða leysa málið tímabundið með endurbyggingu og viðbyggingum.
Endurbygging eldra húsnæðis kostar a. m. k. 50% af nýbyggingu og verður engu að síður ófullnægjandi. Ástæður þess eru margar.
Rannsóknir sýna að með einbýlum með salerni fyrir sjúklinga fækkar spítalasýkingum um allt að 45%. Slíkar sýkingar er gífurlega dýrt að meðhöndla og í sumum tilvikum verður ekki við þær ráðið. Að fenginni þessari vitneskju er annað en einbýli ekki boðlegt. Eru þó fjölmargir aðrir kostir einbýlanna ótaldir svo sem möguleiki til að framfylgja sjálfsögðum og löglegum fyrirmælum um friðhelgi einkalífs sjúklinganna. Ef endurnýja á eldri legudeildir á þennan máta nást ekki nema 14– 15 legurými á hverri deild en sú stærð er óhagkvæm. Flestar eldri byggingarnar Landspítala eru ekki nægilega breiðar til þess að sjúkradeildum verði haganlega fyrir komið.
Samhengi og flæði gengur engan veginn upp í svo ósamstæðu og dreifðu húsnæði sem um ræðir. Skipting sérgreina milli Fossvogs og Hringbrautar veldur óþægindum fyrir sjúklinga og ýmsum vandkvæðum í rekstri spítalans. Flutningar sjúklinga milli Fossvogs og Hringbrautar eru töluvert miklir og oft á tíðum áhættusamir.
Í öllu eldra húsnæði spítalans er lofthæð og burðarþol takmarkandi þáttur svo nýta megi nýjustu tækni hvað tækjabúnað varðar. Takmörkuð lofthæð er ein ástæða þess að verið er nú að rífa stæðilegar sjúkrahúsbyggingar frá sjöunda og áttunda áratugnum og byggja nýtt bæði vestan hafs og austan.
Þurfum að standast alþjóðlegar kröfur
Sýnin um að veita megi alþjóðlega viðurkennt framhaldsnám á íslenska háskólaspítalanum virðist fjarlæg án þess að húsnæði veiti umgjörð sem stenst alþjóðlegar kröfur. Með sameiningu spítalanna í Reykjavík opnuðust möguleikar til þess hvað varðar stærð spítalans, samþjöppun þekkingar, fjölda og fjölbreytileika sjúkdómstilfella til að standa undir kennslu og sérfræðiþjálfun heilbrigðisstarfsmanna. Byggingar þær sem nú eru í hönnun eru hugsaðar sem fyrsti áfangi í heildstæðri uppbyggingu háskólasjúkrahúss sem þjóna mun því hlutverki sem að framan er lýst næstu áratugina.
Nútímaleg umgjörð spítalans er auk alls annars ekki síður mikilvæg en launakjör til þess að heilbrigðisstarfsmenn sem lokið hafa framhaldsnámi erlendis sjái sér fært að flytja heim aftur.