Fréttasafn

Mikið hefur verið gert úr þeirri skoðun Ríkisendurskoðunar að nauðsynlegt sé að skýra stefnuna í heilbrigðisþjónustunni, sem minnst er á í annars ágætri skýrslu um sameiningu spítalanna í Reykjavík. Þetta er hraustlega mælt og sama gildir það sem haft er eftir forstjóra Landspítala - háskólasjúkrahúss í Morgunblaðinu að leiðsögn frá heilbrigðismálaráðherra um stefnu spítalans mætti vera skýrari. Það er ágætt að menn tali hreint út en ég verð að viðurkenna að ég er orðinn frekar leiður á sífelldum stefnuleysisumræðum, einkum um Landspítala - háskólasjúkrahús, vegna þess að mér finnst mönnum stundum sjást yfir að í daglegu starfi og í ákvörðunum sem verið er að taka frá degi til dags er fólgin stefna og stefnumótun. Einmitt þess vegna finnst mér ástæða til að leggja hér orð í belg.

Fyrst vil ég hins vegar óska starfsmönnum Landspítalans til hamingju með vitnisburðinn sem þeir fá í skýrslu Ríkisendurskoðunar, en í mati stofnunarinnar á góðum árangri sameiningar spítalanna í Reykjavík felst mikill og góður vitnisburður um starfsmenn spítalans sem ber að lofa.

Í hádegisfréttum Ríkisútvarps hinn 27. desember sl. var viðtal við ráðherra heilbrigðismála, þar sem fjallað var um kostnað í heilbrigðisþjónustu og áform um byggingu nýs spítala við Hringbraut. Tilefni viðtalsins voru m.a. greinarskrif mín og útvarpsviðtöl, þar sem ég kem fram með ábendingar um sambandið á milli sameiningar sjúkrahúsanna í Reykjavík á sl. áratug og vaxandi kostnaðar í heilbrigðisþjónustu, svo og gagnrýni mín á þá ákvörðun yfirvalda að byggja einn stóran spítala við Hringbraut.

Heilbrigðiskerfi er eitt, sjúkrahús er annað

Af tilsvörum ráðherra í umræddu viðtali mátti heyra að þar er ekki gerður greinarmunur á heilbrigðiskerfi og sjúkrahúsi, en það er einmitt kjarni málsins. Rétt er að sjúkrahús eru þungamiðja heilbrigðisþjónustunnar. Einmitt þess vegna hafa aðgerðir sem beinast að sjúkrahúsum áhrif langt út fyrir veggi sjúkrahúsanna. Sjúkrahús standa ekki í tómarúmi, heldur eru þau hluti af mjög "dýnamísku" kerfi, þar sem eintaka þættir kerfisins tengjast. Vandinn er hins vegar sá, að aðgerðir sem beinast að sjúkrahúsum taka sjaldnast mið af þessari sýn eða skilningi á því með hvaða hætti breytingar sem eru að gerast annars staðar í heilbrigðiskerfinu tengjast starfsemi sjúkrahúsa.

Mikið hefur borið á umræðu um heilbrigðismál undanfarið enda málaflokkur sem snertir alla landsmenn. Frá því að Landspítalinn-háskólasjúkrahús (LSH) varð til eftir sameiningu Sjúkrahúss Reykjavíkur og Ríkisspítalanna í maí árið 2000 hefur átt sér stað mikið starf við stefnumótun innan spítalans. Einnig hefur verið lögð mikil áhersla á hagkvæmni í rekstri en slík krafa hefur lengi verið uppi af hálfu stjórnvalda.

Fjárframlög til LSH eru ákveðin í fjárlögum sem samþykkt eru á Alþingi ár hvert. Fjárlögin hafa falið í sér skýlausa kröfu á hendur stjórnendum spítalans um að ná fram sparnaði í rekstri upp á 2-4% á ári. Á sama tíma og stjórnendur spítalans hafa reynt að koma til móts við kröfur stjórnvalda um sparnað hafa verkefni LSH verið að aukast ár frá ári. Ástæður þess má m.a. rekja til þess að þjóðin hefur verið að eldast, bæði vegna vitundarvakningar um mikilvægi góðrar heilsu og eins þar sem framfarir í læknavísindum og tækni hafa orðið til þess að hægt er að lækna mun fleiri sjúkdóma en áður. Samfara því hefur lyfjanotkun og kostnaður vegna hennar sífellt aukist.